Być jak plama…   

Kilkanaście dni temu natrafiłam w Internecie na takie zdanie: "Zespół Downa jest jak plama na koszuli, której nie możesz sprać". Dowiedziałam się, że to sztandarowe hasło kampanii na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną, organizowanej przez Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne Polska. Hasło pojawiło się już na ogromnych bilbordach w wielu miastach naszego kraju. Idea bez wątpienia szczytna, ale czy jej realizacja równie udana?

Wcale mnie nie zdziwiło, że hasło wzbudziło w sieci i w mediach tak ogromne emocje. Natychmiast zabrały głos największe autorytety pedagogiczne i medyczne. Część rodziców dzieci niepełnosprawnych intelektualnie zaczęła wypowiadać się w mediach, że nie życzą sobie, aby ich dzieci utożsamiano z plamami, bo to nie budzi bynajmniej pozytywnych skojarzeń. Wszyscy przecież wiemy, co robi się z zaplamioną koszulą.

A to też są ludzie, tyle że chorzy. Zespół Downa (dawniej nazywany mongolizmem) to wada genetyczna spowodowana obecnością w komórkach ludzkiego organizmu dodatkowego chromosomu 21. Taki człowiek ma znacznie mniejsze zdolności poznawcze, a zaburzenia rozwojowe manifestują się u niego głównie jako skłonność do zawężonego myślenia i naiwność. Oczywiście wymaga też stałej opieki i to przez całe życie. Warto jednak pamiętać, że ludzie z Zespołem Downa są niezwykle empatyczni i nieziemsko cierpliwi. Ale co by nie mówić ich choroba jest faktycznie nieuleczalna, coś jak plama, której nie da się sprać.

Czy można zatem odebrać to szokujące bądź co bądź hasło jakoś inaczej? Można. Wystarczy spróbować spojrzeć na tę akcję z większym dystansem i nie utożsamiać ze wspomnianą plamą osób z Zespołem Downa, tylko chorobę. Chorobę, której - jak wspomniałam powyżej - nie da się wyleczyć. Nie oznacza to jednak, że wielu ludzi tego nie próbuje. Jak? Statystyki pokazują, że z roku na rok rośnie w Polsce liczba aborcji eugenicznych. No bo kto by chciał mieć dziecko z taką "plamą"?

Według mnie autorzy kampanii na pewno mieli dobre chęci i rozumiem kierującą nimi potrzebę sięgnięcia po coś innego, niż miłe, grzeczne i standardowe hasła, nie zwracające niczyjej uwagi. Ale faktem jest również to, że ww. hasło jest wyjątkowo niefortunne. Przecież zdecydowana większość ludzi, którzy natrafią na nie w przestrzeni publicznej, nie będzie prowadzić intelektualnych rozważań, tylko odbierze je dosłownie. A jego przekaz jest oczywisty - dzieci niepełnosprawne intelektualnie są problemem.

Zadziwiło mnie jeszcze jedno zdjęcie, które ma być rzekomo w tej kampanii wykorzystane. Na zdjęciu tym zobaczymy uśmiechnięte dziecko z Zespołem Downa, a napis pod nim będzie głosił, że wychowywanie takiego dziecka, to radosny karnawał. Nie wiem jak wy to odbieracie, ale dla mnie to kolejna porażka autorów tej kampanii. Natomiast nie czepiałabym się innych haseł, które zaproponowali, i które niebawem zobaczymy na bilbordach: "Zespół Downa jest jak atak śmiechu w miejscu, gdzie nie można się śmiać", "Zespół Downa jest jak tęsknota do kogoś, kto mieszka tylko w książce", "Zespół Downa jest jak czkawka, której nie możesz zatrzymać", "Zespół Downa to ciągła tęsknota do doskonałości", "Zespół Downa to sen, który tylko mi się podoba", "Zespół Downa to oryginalność, której nie wybierałam", "Z zespołem Downa bywasz bardzo samotny…". Dlaczego? Przeczytałam wypowiedzi wielu rodziców wychowujących dzieci niepełnosprawne intelektualnie, którzy twierdzą z całą stanowczością, że są one niezwykle prawdziwe.

Chciałabym, aby autorom kampanii udało się osiągnąć zamierzony przez nich efekt. A chodzi im zapewne o to, by zdrowi ludzie zaczęli rozumieć sytuację ludzi z niepełnosprawnością intelektualną, by zaczęli patrzeć na nich i na ich opiekunów jak na część życia, by nie traktowali ich jak trędowatych i nie odwracali wzroku bądź też nie przechodzili obojętnie dalej, schowani w swoich myślach.

Grafika:

• http://bi.gazeta.pl/...