Pseudopsychologiczna pułapka
We współczesnym społeczeństwie, w którym ogromny nacisk kładzie się na zdrowie psychiczne i dobrostan emocjonalny, psychologia staje się powszechnym tematem rozmów, budząc coraz większe zainteresowanie. Niestety, wraz ze wzrostem popularności tej dziedziny nauki pojawiają się również fałszywe przekonania, kontrowersyjne teorie i praktyki, które mogą wprowadzać ludzi w błąd, a mącąc im w głowach, rzekomo ich lecząc bądź wspierając ich rozwój, mogą też wyrządzić im wielkie szkody, bo wszelkie próby oddziaływania na ludzkie myśli, emocje oraz zachowania w niemający podstawy w naukowych dowodach sposób, mogą nie tylko dezinformować, ale i takie właśnie szkody wyrządzić. Mam na myśli obszar znany jako psychologia paranormalna bądź pseudopsychologia, która jest zbiorem twierdzeń i praktyk, sprawiających wrażenia naukowych, choć w rzeczywistości nie przeszły one weryfikacji na podstawie żadnej metody naukowej.
Wielu z nas spotkało się już zapewne nie raz z popularnymi mitami. Jednym z takich mitów jest na przykład przekonanie, że używamy tylko 10% naszych mózgów. To uwielbiane przez twórców filmowych i literackich stwierdzenie, choć bardzo intrygujące i dające do myślenia, nie ma tak naprawdę absolutnie żadnego naukowego uzasadnienia. Przeprowadzone badania pokazują bowiem wyraźnie, że ludzki mózg wykazuje aktywność nawet w czasie spoczynku, a każda jego część pełni niezwykle istotną rolę, pozwalając nam normalnie funkcjonować. A więc pseudopsychologia to obszerny termin, którym określa się wszelkie teorie, twierdzenia lub praktyki, które podszywają się jedynie pod prawdy naukowe, jednak w rzeczywistości nie są potwierdzone przez badania naukowe. Obejmują one różne dziedziny, od terapii po analizę osobowości, a nawet wróżbiarstwo, czy czytanie myśli. Zazwyczaj to tylko wyssane z palca spekulacje, stwarzające dogodną możliwość manipulowania.
Pseudopsychologia znalazła sobie jednak swoje stałe miejsce w tzw. kulturze popularnej, co prowadzi do szerzenia błędnych przekonań. Na przykład, popularne telewizyjne programy o nawiedzonych domach czy wróżbiarstwie mogą przyczynić się wśród ludzi do utrwalenia się przekonania, że nadprzyrodzone moce nie tylko występują, ale mogą być także dowiedzione naukowo. Podobnie rzecz ma się z książkami opowiadającymi o ludziach, których wyróżnia jakaś nadzwyczajna moc umysłu, co może przeciętnemu czytelnikowi sugerować, że istnieją już takie techniki, które pozwalają kontrolować myśli, odczytywać je, a także mieć wpływ na stan energii życiowej drugiego człowieka. Sami więc widzicie, że zarówno filmy, książki jak programy telewizyjne promują często, nierzadko z powodzeniem, takie idee, które kształtują spojrzenie ludzi na psychologię. Warto jednak zawsze pamiętać o tym, że szeroko rozumiana sztuka niekoniecznie musi mieć związek ze stanem faktycznej wiedzy. Filmy jak choćby "The Secret", czy też popularne Enneagramy, choć są bezsprzecznie intrygujące, to pozbawione są absolutnie naukowego podłoża.
Psychologia to nauka i jako taka opiera się na badaniach empirycznych i testowaniu hipotez, podczas gdy parapsychologia nic nie bada, nie weryfikuje stawianych tez. W przeciwieństwie do prawdziwej psychologii korzysta ona zazwyczaj tylko z przeróżnych niepotwierdzonych opowieści i wierzeń, co prowadzi w konsekwencji zawsze do stawiania fałszywych diagnoz, prowadzenia szkodliwych praktyk terapeutycznych i pogłębiania problemów emocjonalnych. Pseudopsychologiczne twierdzenia wprowadzają nas zwykle w błąd i powodują zbędne stres. Przykładem może być pogląd wyrażany przez ludzi, którzy uważają, że testy osobowościowe, które można znaleźć w internecie są wiarygodnym narzędziem, które pozwala zdiagnozować wszelkie problemy emocjonalne czy relacyjne. W rzeczywistości, tego typu testy nie tylko nie mają naukowej podbudowy, za to opierają się zazwyczaj na uproszczeniach i domysłach.
Pseudopsychologiczne twierdzenia z pewnością mogą intrygować, ale z racji braku oparcia na potwierdzonej naukowo wiedzy, są tylko formą manipulacji, która może zbudować w każdym z nas fałszywe przekonania i doprowadzić każdego do szkodliwych praktyk. Czy można jakoś się przed obronić? Naturalnie. Wystarczy włączyć krytyczne myślenie i nie zaniedbywać swej edukacji. Warto również zaufać psychologii, której teorie opierają się zawsze na rzetelnych i potwierdzonych badaniach naukowych.
Grafika:
Komentarze [0]
Jeszcze nikt nie skomentował. Chcesz być pierwszy?
